“China wants to shape the global future of artificial intelligence,” waarschuwt de MIT Technology Review op 16 maart van dit jaar. China investeert niet alleen enorm veel geld en talent in AI –het doel is ook expliciet op korte termijn de wereldwijde normen voor de technologie vanuit China vast te stellen. In november van het vorig jaar kwamen honderden Chinese academici, onderzoekers uit de industrie en experts van de overheid bijeen in Beijing om het nationale AI-beleid te bespreken. De notulen van deze bijeenkomst, onlangs alleen in het Chinees gepubliceerd, laten onomwonden zien hoe de Chinezen zich bewust zijn van de potentiële impact van de technologie, en niet van plan zijn hier de tweede of derde viool te spelen. De Chinese bedrijven (en overheid) zullen zich aan de door China gestelde normen moeten houden, en aangezien hun technologie zich snel wereldwijd verspreidt, zou dit China kunnen helpen de facto de technologie te definiëren. Nu al voegen Chinese giganten als Tencent en Alibaba in rap tempo AI-capaciteiten toe aan hun cloud-aanbod, en zij verkopen deze diensten met veel succes ook in het buitenland (zie “Inside the Chinese lab that wants to wire the world with AI”).
De voorlopige voorsprong van de VS op dit terrein is of was evident; even evident is de achterstand van Europa, dat vooral veel babbelt, zich zorgen maakt over de ethiek van kunstmatige intelligentie – en of er wel genoeg vrouwen en niet-westerse allochtonen in het domein werkzaam zijn. Alleen Frankrijk doet serieuze pogingen, om de concurrentiepositie van het eigen land (en vooruit, daarmee ook van Europa…) op AI-gebied te verstevigen. In dat kader verscheen gisteren het lang verbeide Rapport Villani, met de Franglais titel AI for humanity, l’intelligence artificielle au service de l’humain. Met dit rapport presenteert president Macron “la stratégie française sur l’intelligence artificielle”.
De informele naamgever van het rapport, Cédric Villani, is niet alleen een uiterst begaafd mathematicus (o.a. ontvanger van de Nobelprijs voor wiskunde, de Field Medal) maar ook politicus en lid van de Assemblée Nationale. Zeg maar een beter gelukte versie van onze Plasterk, die flamboyanter nog dan deze altijd gekleed gaat in driedelig zwart kostuum, overhemd met dubbele manchetten en een lavallière, en die met trots de bijnaam ‘Lady Gaga of Mathematics’ draagt.
Deze wetenschappelijke rock star van 44 jaar is inmiddels het vaste aanspreekpunt van technocraat Emmanuel Macron, die hem overal mee naar toe sleept op zijn handelsmissies. De president benoemde hem ook tot voorzitter van de commissie, die Frankrijks beleid ten aanzien van AI moest vormgeven.
Villani is tevreden met het resultaat van zijn groep. “Ik denk dat we de diagnose hebben gesteld, ik denk dat we verstandige aanbevelingen hebben kunnen formuleren en ik denk dat we genoeg experts hebben gehoord om redelijk zeker te zijn dat deze aanbevelingen de state-of-the-art weerspiegelen.”
Het Villani-rapport bestaat uit een zestal delen:
Partie 1 — Une politique économique articulée autour de la donnée
Waarin gepleit wordt voor een “Europees gegevens-ecosysteem” en een strategische keuze voor vier toepassingssectoren: santé, environnement, transports-mobilités et défense-sécurité. Daarnaast voor een zware verantwoordelijkheid en actieve rol van de overheid.
Partie 2 — Pour une recherche agile et diffusante
Oftewel intensieve Europabrede samenwerking van wetenschappelijke instellingen, die daartoe moeten kunnen beschikken over “d’outils de calcul qui leur permettent de rivaliser avec les moyens quasi-illimités des grands acteurs privés”, dus evenveel rekenkracht (en gegevens?) als de giganten Google, Facebook, Amazon en Apple.
Partie 3 — Anticiper les impacts sur le travail, l’emploi et expérimenter
AI zal ons op alle vlakken raken – van werk tot wetenschap. Met speciale aandacht voor:
Partie 4 — L’intelligence artificielle au service d’une économie plus écologique
Wellicht kan Europa zich hier onderscheiden van de VS en China, hopen Villani c.s. : “La France et l’Europe peuvent devenir le fer-de-lance de cette transition écologique intelligente, d’abord en inscrivant le sujet à l’agenda international.”
Partie 5 — Quelle éthique de l’IA ?
De commissie waarschuwt vanzelfsprekend voor de aan AI toegeschreven morele en ethische gevaren, en pleit voor het oprichten van een Europese ethische commissie en het formuleren van een bijpassende gedragscode.
Partie 6 — Pour une IA inclusive et diverse
Als laatste onderdeel mocht natuurlijk het inmiddels obligate geblaat over “meer vrouwen en andere zwakkeren in de AI zijn nodig” niet ontbreken. Maar dat stukje tekst is gelukkig niet zo lang.
Het rapport Villani is hier te telechargeren.
