Steeds vaker worden directieleden persoonlijk aansprakelijk gesteld voor ‘zakelijke’ misstappen, zoals rentemanipulatie, witwassen en misleidende verkooptrucs, maar ook voor persoonlijke misstappen als (seksuele) intimidatie en pesterij, cv-fraude of ongepaste relaties met hun werknemers.
Dat zakelijke misstappen schadelijk zijn voor de organisatie moge duidelijk zijn. Maar soms is het niet eenvoudig om de grens te trekken tussen persoonlijk en zakelijk ongewenst dan wel wangedrag. Denk aan een verfraaid CV, of een relatie tussen een leidinggevende en ondergeschikte, beide kunnen nog best goed aflopen. Wat zijn eigenlijk de zakelijke effecten en economische gevolgen van dergelijke persoonlijke misstappen, vroegen enkele wetenschappers zich recentelijk af. Hoe beïnvloedt de persoonlijke integriteit (of de afwezigheid daarvan) van een CEO de onderneming en haar resultaten?
Zij publiceerden de resultaten van hun op die vraag gebaseerde onderzoek in een bijdrage aan het Journal of Financial Economics (JEF), een bijdrage die bovendien werd samengevat op het Harvard Law School Forum on Corporate Governance and Financial Regulation. De centrale onderzoeksvraag was, of de persoonlijke indiscreties van een CEO (in tegenstelling tot diens onrechtmatig handelen, dat rechtstreeks verband houdt met de bedrijfsvoering van diens organisatie) meetbaar een (negatieve) invloed hebben op de prestaties en waarde van de onderneming.
In de literatuur werd tot dusverre aangenomen, dat voor dergelijke indiscreties de organisatie als zodanig niet vaak wettelijk aansprakelijk gehouden wordt ( i.t.t. in geval van boekhoudfraude etc), dus dat persoonlijke indiscreties geen significante economische impact op bedrijven hebben.
Maar wat blijkt uit dit nieuwe empirische onderzoek? Wanneer een persoonlijke misstap van een CEO aan het licht komt, daalt de aandeelhouderswaarde met gemiddeld 4,1%. Bovendien kost het de onderneming nieuwe én oude klanten, ketsen mogelijk winstgevende partnerschappen af, dalen de winstmarges en het rendement op de activa. En er is ook een correlatie vastgesteld tussen persoonlijke integriteit en zakelijke integriteit, raar maar waar!
Zelf hebben de schuldige dan wel beschuldigde CEO’s 41 procent meer kans om ontslagen te worden; blijft ontslag achterwegen, dan ervaren ze als straf een gemiddelde verlaging van $ 400.000 aan salaris en bonussen. Wanneer een collega van de CEO een forse ethische misstap begaat, daalt de waarde van de onderneming gemiddeld met 1,6 procent…
Onethisch leiderschap kost dus veel geld – het draagt daarnaast vaak bij aan een disfunctionele bedrijfscultuur, met alle risico’s van rechtszaken, handhavingsacties, reputatieschade en verlies van vertrouwen van dien. Het is dan ook niet vreemd, dat steeds meer organisaties hun CEO’s ook beoordelen en belonen op basis van ‘zachte’ criteria als ethisch handelen en bewustzijn, zo lezen we in de Harvard Business Review. Die ondernemingen beseffen dat winst maken onlosmakelijk verbonden is met ethisch handelen, zelfs en privé.
