De ‘wellness’ van de organisatie hangt vandaag de dag niet meer alleen af van uitstekende financiële prestaties en hoogwaardige producten en diensten. Zowel klanten als werknemers als investeerders hechten steeds meer belang aan een sterk corporate ethos, aan goede relaties met hun werknemers, hun klanten en hun umfeld, aan de impact op de fysieke en maatschappelijke samenleving in het algemeen. Nieuw onderzoek van Deloitte laat duidelijk zien hoe cruciaal sociaal of maatschappelijk kapitaal is geworden.
Deloitte ondervroeg meer dan 11.000 executives en interviewde leidinggevenden van veel toonaangevende bedrijven. De bevindingen laten een constante, brede transformatie van het bedrijf naar een sociale onderneming en MVO zien. Het rapport wijst op drie “krachtige macro-economische krachten, die de urgentie van deze verandering onderstrepen”.
Ten eerste groeit de kracht en invloed van het individu, met millennials in de voorhoede. Voor het eerst sinds lange tijd vrezen jongeren, dat hun leven minder voorspoedig zal verlopen dan dat van hun ouders. Dat leidt opnieuw (na de opkomst van het socialisme in de 19de eeuw) tot het fundamenteel ter discussie stellen van de heersende opvattingen/consensus over doel en gedrag van ondernemingen, inclusief de economische en maatschappelijke principes daarachter.
Ten tweede, aldus Deloitte, wordt steeds meer en vaker een beroep op het bedrijfsleven gedaan om het leiderschapsvacuüm in de samenleving vullen, dat de politiek en de overheid heeft laten ontstaan. Over de hele wereld wordt het idee gevoeld, dat de huidige politieke systemen steeds meer gepolariseerd en (daardoor ook) minder effectief worden in het aangaan van sociale uitdagingen. Burgers kijken naar het bedrijfsleven om de beleidsmatige leegte op te vullen, die gevoeld wordt over essentiële kwesties, zoals inkomensongelijkheid, gezondheidszorg (in de USA natuurlijk, maar ook hier in termen van preventie!), diversiteit en cyberveiligheid. Het is blijkbaar aan de onderneming, om de wereld gelijkwaardiger en eerlijker te maken! Fraai voorbeeld is de onlangs door Amazon, Berkshire Hathaway en JPMorgan Chase gezamenlijk opgerichte organisatie, die tot doel heeft de kosten van gezondheidszorg voor werknemers te verlagen. Een kwestie die de Amerikaanse overheid niet alleen kan oplossen, suggereert het rapport.
Als derde ontwikkeling is daar natuurlijk de technologie, die veler- en allerlei onvoorziene gevolgen voor de samenleving zal hebben. Inclusief enorme kansen om duurzame, inclusieve groei te bereiken.
Kunstmatige intelligentie biedt enorme kansen, maar is tegelijk een bron van enorme bezorgdheid over mogelijk banenverlies. “Veel stakeholders zijn gealarmeerd en bevresd, en verwachten van het bedrijfsleven voldoende ethisch besef en verantwoordelijkheid om haar ten goede aan te wenden”, zegt Deloitte. De overheid, denk aan de Ollongrensleepnetwet, vertrouwt men niet meer.
Wat doet zo’n MV onderneming dan wel? Ten eerste luistert ze goed naar haar omgeving – niet alleen de eigen zaken- en ketenpartners en hun klanten, maar ook naar alle actoren in de samenleving die zij beïnvloedt, en door welke zij zelf beïnvloed wordt. ” Sociale of maatschappelijke ondernemingen investeren eigener beweging in het bredere sociale ecosysteem waarin zij opereren, te beginnen met hun eigen werknemers. Dat betekent dat alle werknemers – of ze nu in dienst zijn of niet - op een eerlijke, transparante en onpartijdige manier worden behandeld. Ze onderhouden proactief hun positie in dat sociale ecosysteem, door steeds in gesprek te gaan met alle belanghebbenden en door strategisch te bepalen welke (soorten) relaties zij met wie willen koesteren.
Het rapport identificeert enkele manieren om optimaal om te gaan met dit menselijk en maatschappelijk kapitaal. Zo is daar wat Deloitte noemt de ‘symfonische C-suite’: senior leiders beseffen steeds meer dat ze hun functionele (silo)rollen moeten overschrijden en als één team moeten opereren, aldus het rapport. 73% van de respondenten stelt dat hun leiders in de C-suite “zelden of nooit echt samenwerken aan projecten of strategische initiatieven!”
Het rapport wijst ook op de gevaarlijke ontwikkeling, waardoor meer dan 40% van de Amerikaanse werknemers nu niet meer in vaste dienst, maar als uitzendkracht, parttime of als zzp’er werk verricht. Dat is maatschappelijk bedreigend, is de implicatie.
Deloitte pleit tenslotte voor:
- Meer individuele arbeidscontracten, die de holistische bijdrage van de werknemer reflecteren
- Aangepaste carrièrepaden en persoonlijke ontwikkelingsplannen
- Het zien van vergrijzing als een kans om “een zich reeds bewezen hebbende, toegewijde en diverse groep werknemers te behouden”
- Het formuleren en communiceren van een “unieke, uitgebreide en authentieke” strategie die definieert “wie het bedrijf is, wat het zegt en wat het doet.”
- Het creëren van zinvolle werkgelegenheid naast en in plaats van door robots etc overgenomen repetitieve taken.
