Ooit werd het concept ‘vanuit huis werken’ smalend gewantrouwd, maar nu is het algemeen geaccepteerd. In de afgelopen 20 jaar is de mogelijkheid van teleforensen – van ’s ochtends eerst thuis je email afwerken tot volledig en full time vanuit huis werken – geëvolueerd van een ‘niche’ gunst tot een werkgever-USP voor schaars talent.
Telewerken: groene inspiratie
‘Telewerken” ontstond vanuit de zorg voor het milieu, als alternatief voor het vervuilende forensenverkeer. In een boek uit 1973, The Telecommunications-Transportation Tradeoff: Options for Tomorrow stelde voormalige NASA-ingenieur Jack Nilles een wereld voor, waarin werkers zich zouden melden op kleine satellietkantoren, dichter bij huis dan het hoofdkantoor van de werkgever in de city. Zijn Utopia kende een “geavanceerd telecommunicatie- en informatiesysteem” – het internet – dat pas decennia later echt tot die hoofdkantoren en later ook de huizen in suburbia zou doordringen. En het waren ook Amerikaanse bedrijven, die gingen experimenteren met de visie van Nilles, of een versie ervan. In de jaren tachtig laat J.C. Penney zijn callcenter medewerkers bijvoorbeeld al vanuit huis werken. Een echte push kwam er met de Clean Air Act van 1990, die bedrijven met meer dan 100 werknemers in ernstig vervuilde gebieden zoals Chicago en New York dwong om het forensen van hun personeel te verminderen. Een aardige bijvangst was, dat de kantoren met flexplekken veel kleiner en dus goedkoper konden worden.
Stand van zaken teleforensen
Wereldwijd werkt vandaag ongeveer 20 procent van de werknemers geheel of gedeeltelijk vanuit huis, nog afgezien van de millennials die langdurig internetten vanuit hun favoriete koffiebar. Alomtegenwoordige Wi-Fi en videocommunicatie maken dat mogelijk; in de VS biedt nu meer dan 60 procent van de bedrijven de mogelijkheid van thuiswerken. Volgens het CBS werken van de ruim 8 miljoen werkenden in ons land bijna 3 miljoen (deels) thuis. We hebben sinds vorig jaar zelfs een wet die werknemers meer mogelijkheden geeft, om op voor hen gunstige tijden op kantoor dan wel thuis te werken.
Groeiende bezwaren
Maar inmiddels klinken er ook de eerste bezwaren, dat die veelgeroemde vrijheid ook ten koste gaat van de bedrijfscultuur, van de binding met collega’s, van die zo noodzakelijke communicatie en uiteindelijk ook van de productiviteit. Voor sommige werkgevers is het genoeg geweest. IBM, ooit een telecommutingpionier, gaf duizenden medewerkers nog onlangs een ultimatum: kom terug naar je dichtstbijzijnde kantoor, of zoek een nieuwe baan. Ruim 20 opeenvolgende tegenvallende kwartaalcijfers gaven IBM’s HR-managers (en hun CEO) de idee, dat hun werknemers beter zouden presteren in de fysieke nabijheid van collega’s. Yahoo! Inc nam een soortgelijke maatregelen, net als Best Buy Co. en Honeywell International. De medewerkers waren niet blij – vanuit huis werken biedt de noodzakelijke flexibele werktijden die juist ouders met kleine kinderen die beiden (moeten) werken node missen.
Een van de argumenten van de organisaties die terugkomen op het idee van thuiswerken is dat de huidige functies heel anders zijn en andere eisen stellen dan de Tayloristische silo-taken van vroeger. Steeds vaker kiest men voor multifunctionele projectteams. En die teams zouden veel effectiever hun werk doen, als de leden elkaar kunnen zien, horen en ruiken – essentialia voor succesvolle communicatie, die ook facebook of skype niet kan bieden. En ja, de flexibiliteit van teleforensen vergroot de arbeidskansen van vrouwen – maar een recent artikel op HBR.org wijst ook uit dat hun eenzaamheid daardoor onrustbarend toeneemt
Daarnaast steekt (door de crisis?) het oude wantrouwen ook de kop weer op – zijn die mannen en vrouwen wel echt al die tijd met hun werk bezig?
